ARAÇ DEĞER KAYBI TALEPLERİ

    Etrafımız da herhangi bir trafik kazası duyduğunuz da genel bilinen şudur ; sigorta şirketi zaten hasarları karşılar yanlış değil bu standart yapılması gereken bir işlemdir. Misal trafik kazası geçirirsiniz sonra aracı servise götürürsünüz serviste gerekli tamiratı yapar ve karşı tarafın sigortasından tahsil edilir. Buraya kadar problem yok genel kanının aksine bilinmeyen bir durum var o da şudur ;

Araçta değer kaybı gibi bir zararın mevcut olduğunu bilmez vatandaşlar. Bununla beraber sigorta şirketleri de talep edilmediği zaman kendileri resen bu zararı karşılamazlar. Bu demektir ki aracınızda oluşan değer kaybını sizin talep etmeniz gerekecektir. Araç değer kaybının yanında ayrıca söz gelimi aracınız serviste kaldı diyelim siz de araç kiraladınız veya kiralamadınız otobüs ile  işe gidip gelmeye başladınız veya aracınız ile taksicilik yapıyordunuz ancak araç serviste olduğu için kazanç kaybınızda oluştu. İşte bu da kazanç kaybı altında isteyebileceğimiz başka bir kalemdir. Genel itibariyle de vatandaşlar böyle haklarının olduğunu bilmediğinden talep etmiyorlar. Bu durumu, araç filosu olan şirketlerin daha çok dikkat etmesi gerekiyor. Bu kalemleri talep etmeliler ki sırf o kazadan dolayı araç filosundaki bir kamyonetin bir ticari aracın kazancını çıkarabilsinler.

Konuya giriş yapmadan gideceğimiz aşamaları başlık olarak sayalım;

1-Biz araç değer kaybımızı kimlerden isteyebileceğiz kimler sorumludur ?

2- Hangi durumlar da değer kaybı istenebilir hangi durumlar da istenemez ?

3-Araç değer kaybı hesaplamasında hangi unsurlar dikkate alınır

4- Sigorta şirketinin sorumluluk tutarı ne kadardır ?

5- Sıklıkla sorulan kasko bizim aracımızın değer kaybını karşılar mı ?

6- Değer kaybını talep edersek sigorta primlerimiz de bir artış olur mu ve hasar kaydı oluşur mu aracım için ?

7- Değer kaybı taleplerini yapacağımız zaman hangi belgeleri temin etmeliyiz neler hazırlanmalı?

 Şimdi bu sorularımızı cevaplamaya başlayalım…

 

DEĞER KAYBI

Araçta meydana gelen değer kaybı kavramı nedir? Yukarıda belirttiğimiz gibi trafik kazaların da oluşan zararlar/hasarlar servislerde giderilir. Sonra da bu hasarların miktarı ne kadar oluştuysa sigorta şirketlerinden karşılanır. Bu ülkemiz de güzel bir şekilde oturmuş bir sistemdir. İşte bizi ilgilendiren kısma gelelim;

Bu araçlar servisler de ne kadar hasarları giderilmiş olsa da 2.el satımında trafik kazası geçirdiklerinden kaynaklı bir zarar ortaya çıkar.

Bu zarardan şunu anlamalıyız aracın kaza yapmadan önceki piyasa rayiç değeri ile kazadan sonra ne kadar onarılmış olsa da hasarları giderilse de 2.el piyasa değerinin düşmesi arasındaki farka ‘’ ARAÇTAKİ DEĞER KAYBI ‘’ diyoruz…

Bir örnek verelim x marka aracınız var piyasa değeri 300 bin lira diyelim. Bir trafik kazası geçirdiniz serviste hasarlar giderildi. Ama piyasa rayiç değeri kazadan sonra tamire rağmen 270 bin liraya düştüyse işte aradaki 30 bin liralık miktar sizin aracınız değer kaybıdır. Konunun başında da söylediğim gibi eğer siz talep etmezseniz sigorta şirketleri de hiçbir şekil de karşılamazlar. 

Değer kaybındaki amacımız kusurlu olan diğer tarafın kusursuz olan tarafa mağduriyetinden dolayı ödemesi gereken tazminatı ifade eder. Görüldüğü gibi amaç mağdur olan tarafın mağduriyetini gidermektir. Dikkat ederseniz kusurlu taraf kusursuz tarafa tazminat ödeyecek dedik. Fakat sizin de kusurunuz varsa kusurunuz oranındaki kısmı alamayacaksınız. Kusursuz olduğunuz kısmı aslın da talep edebileceksiniz. 

Peki biz araç değer kaybımızı kimlerden isteyebileceğiz kimler sorumludur?

1-Bir trafik kazasın da karşı tarafın kusuru oranın da ve zorunlu mali sorumluluk poliçesinden yani halk tabiri ile ‘’trafik sigortası adı verilen’’ sigortadan talep edilebilecektir. Sigorta poliçeleri de elbette kendi zorunlu oldukları üst limitleri ölçüsünde sorumludurlar.  

2- ikinci sorumlumuz  ‘’araç maliki işleten sıfatından dolayı ‘’ 

3- Üçüncü sorumlumuz ise ‘’ araç sürücüsüdür ‘’. Yani aracı o an kullanan bireyden bahsediyoruz.

Uygulama da şöyle bir durum var aslın da sigorta poliçe şirketi, araç maliki ve araç sürücüsü müştereken ve müteselsil olarak sorumludur. Yani ilgili kişiler önce sigorta şirketinden veya araç malikinden istemek zorunda değillerdir. Üçünden de isteme hakkı var. Ama siz eğer araç maliki ve araç sürücüsüne bu bedeli ödetirseniz onlar da kendi sigorta poliçe şirketine başvurup rücu edebileceklerdir. Bu yüzdendir ki sigorta poliçe şirketinin sorumlu olduğu limitleri aşmadığı sürece sigorta şirketi sınırsız sorumludur.

Uygulama da sizlere tavsiyem kişilerle muhatap olmaya tartışmaya gerek yok hem maddi olanakları nedir bilemiyoruz bunun yanında zaten hali hazırda sigorta poliçe şirketleri limitleri boyutun da sınırsız sorumlu bu yüzden siz sigortaya başvurup şirketten tahsil edin daha pratik daha kolay.

Hangi durumlar da değer kaybı istenebilir hangi durumlar da istenemez?

İlk başta dikkat etmemiz gereken husus bu trafik kazaların da  2 yıllık zamanaşımına  tabidir. Bu süre geçmişse sigorta şirketlerinden talep edilemez. Ayrıca şuna da dikkat edin. Çevreniz de trafik kazası geçirmiş olup değer kaybını talep etmemiş olan varsa da eğer bu 2 yıllık süre dolmadıysa onlar için de talep edebilirsiniz. Misal kaza 01.01.2021 de oldu size 01.08.2022 de gelse yine talep edebilirsiniz. Öncesin de araç hasarı giderilmiş olup olmaması önemli değildir. 

*Tek taraflı kazalar da alamayız. Çünkü karşı taraf olmalı ve kusuru olmalı dedik.

 *Çift taraflı veya birden fazla taraflı bir kaza meydana geldi diyelim ve siz de %100 kusurlu iseniz bu durumda da değer kaybı talebinde bulunamazsınız taraf olması bir şey anlam ifade etmeyecektir.

Her kaza yapan araç değer kaybına uğrar mı?

Misal bu araç daha önce bir veya birden fazla kaza yaptıysa ve bu kazadan ötürü diyelim ki sol arka kapı ve ön kapı zarar gördü ikinci kazada da bu iki kısım zarar gördüyse aynı zarardan dolayı araç değer kaybı talebin de bulunamazsınız. 

Mini onarım diye tabir edilen basit aksamlı yapılan onarımlarda da değer kaybı oluşmaz.        

Çekme belgeli hurda belgeli işleme alınmış araçlarında değer kaybı oluşmaz. Talep edilemez.

20.03.2020 tarihin de resmi gazete de yayınlanan genel şartlardaki değişikliklerle de bazı eklemeler geldi;

1-  Paletli, tekerlekli, zırhlı toplumsal müdahale araçları, itfaiye araçları, belediye otobüsleri,  yol süpürme araçlarındaki hasar sebebiyle yapılan değer kaybı taleplerinin talep edilemeyeceği.

2- Yabancı plakalı araçların Türkiye’de karıştığı kazalarda yabancı plakalı araçlar için yapılan değer kaybı talepleri de talep edilemeyeceği eklendi.

Bunun yanın da eskiden olan 165 bin kilometrelik sınır kaldırıldı. Ve yerine hesaplama tekniği konulmuş vaziyettedir. Buradaki hesaplama tekniği de genel şartlar da açıklanmıştır ordaki usule tekniğe göre yapılacaktır.

Bu genel şartlara bir madde eklendi maalesef gerçek zararı karşılayacak durumu ekarte edecek bir madde geldi şöyle ki ;

‘’Araçta meydana gelen maddi hasarın, aracın rayiç bedelinin %2’sinin altında kalması halinde değer kaybı tazminatı araçta meydana gelen maddi hasar tutarını aşamaz.”

Ama belirtelim ki bu madde  01.04.2020 tarihinden sonra yapılan poliçeler için geçerlidir. Öncesi bu maddeye tabi değil. Yani 1.04 sonrasında yaptırılan trafik sigortalarında uygulanabilir. Bakınız kaza tarihi demedim poliçe tarihinden bahsettim.

 

Araç değer kaybı hesaplamasında aşağıdaki unsurlar dikkate alınır:

Aracınızın marka ve modeli

Aracınızın yaşı          

Aracınızın trafiğe çıkış tarihi

Aracınızın kaza anındaki kilometresi

Aracınızın kaza tarihi itibariyle muadillerinin ikinci el piyasasındaki rayiç değeri

Aracınızın hasar geçmişi ve niteliği hasar sayısı

Aracınızın boyanan / değişen parçaları dikkate alınarak hesaplanır.

Aracınızın onarımının yetkili serviste mi yoksa özel serviste mi yapıldığı

Aracınızın ticari mi yoksa hususi  olduğu dahi

Bunlardır araç değer kaybındaki tazminatı etkileyecek hususlar…

01.04.2020’ de eklenen genel şartlara bazı eklemelerden bahsettik yukarı da işte birkaç kıstası başlık olarak belirtmek istiyorum ;

Aracın kullanılmışlık düzeyi (km)

Aracın uğradığı hasar boyutu ( kod verilir A1 BÜYÜK HASAR, A2 ORTA HASAR, A3 KÜÇÜK HASAR, A4 BASİT HASAR)

Aracın rayiç değeri

Aracın KDV dahil onarım bedeli hesaplamanın içine hasar boyutu kat sayısı olarak eklenmiş bulunmaktadır.

Değer kaybındaki hesaplamalardan sonra şuna geçelim; 

Sigorta şirketinin sorumluluk tutarı nedir?

2024 yılı için bu rakam 200.000 -TL olarak belirlenmiştir bir örnek verelim; bir kaza oldu ve aracınız 90 bin lira hasara uğradı zorunlu mali sigorta poliçesi de 90 bin liralık hasar tutarını ödedi. Bu konumuzun en başın da belirttiğimiz vatandaşların bildiği standart uygulama.

Sigorta poliçesinin sorumlu olduğu limit 200 bin dedik ve 90 bini ödediler geriye kalan sorumluluk tutarları 110 bin liradır. Örneğimize devam edelim 90 bin liralık hasar gören bir aracımızın değer kaybı da diyelim ki 105 bin lira tuttuğunu. Bizim sigortadan geriye 110 binimiz kalmıştı. Biz talep edeceğiz değer kaybımızı sigorta da kendi eksperlerine baktıracaktır ve gerçekten de sizin aracınızın değer kaybı 105 bin lira diye rakamı doğru bulursa yani ihtilaflı bir durum ortaya çıkmazsa. Sigorta şirketi bu tutarı ödemek zorundadır. Örneğimizi birazcık değiştirelim. Söz gelimi araçta 160 bin liralık hasar oluştuğunu varsayalım ve sigorta şirketi de hasar bedelini ödedi. Ancak araçta değer kaybı da 180 bin lira olarak ortaya çıktığını varsayalım. Değer kaybı için sigorta şirketine başvurduğumuz zaman sigorta şirleti derki bu rakam doğru ama benim limitlerimin üst sınırı 200 bin lira size zorunlu mali sigortadan ötürü (hasar bedeli) 160 bin ödedim ve poliçe limitim sadece 40 bin kaldı ve bunu öder sigorta şirketi.

Peki biz bu kalan 140 bin liralık tutardaki zararımızı kimden karşılayacağız?

Biz bu durumlar da hem araç malikine hem kazadaki araç sürücüsünden talep etme hakkına sahibiz. Çünkü sigorta şirketinin poliçe limitindeki sorumluluk miktarını aşmış bulunmaktayız.  İş bu sebeple araç sürücüsünden 140 bin lirayı talep edeceksiniz hukuki yollardan.

Buraya kadar anlattıklarımızın hepsin de kusur oranın da talep edeceğiz. Örnekten açıklayalım siz eğer 105 bin liralık değer kaybımız vardıya ve siz bu kazada %100 kusursuzsanız 105 bin liranın hepsini alabileceksiniz fakat diyelim ki kusurunuz %30 o vakit sizin de araç değer kaybından dolayı isteyebileceğiniz %70’ lik kısım olacaktır. Müvekkillerinizi de uyarın sonradan neden 105 binin tamamını alamadım konuşmalarına girmezsiniz. Yani kısaca kusursuz olduğumuz kısmı talep edebiliriz.

Peki kasko bizim aracımızın değer kaybını karşılar mı?

Değer kaybı tazminatımız karşı tarafın kusuru oranın da zorunlu mali sorumluluk sigortasından karşılanması gereken bir zarardır dolayısıyla kasko karşılamaz. Ama kaskolar da böyle bir hüküm yoktur. Yani isterseniz kaskonuza böyle bir kloz ekletip ve primini ödeyip sözleşmeye ekleterek kendi aracınızdaki değer kaybını karşı taraflardan tahsil edemediğiniz zaman alabilirsiniz elbette bunu sigorta şirketinizin kabul etmesi gerekir. 

Şunu da belirtmek isterim ki biz bu araç değer kaybını karşı tarafın zorunlu mali sorumluluk sigortasından talep ettiğimiz de kendi ödediğimiz sigorta primlerimiz artacak mıdır veya bizim de hasar kayıtlarımız oluşur mu?

Hiçbir problem olmaz çünkü siz bunu kendi kaskonuzdan kendi sigortanızdan bu parayı tahsil veya talep etmediğiniz için ve zaten karşı tarafın zorunlu trafik sigortasından tahsil ettiğimiz için primleriniz de bir artış olmayacaktır ve hasar kaydı da oluşmaz. 

 

Değer kaybı taleplerini yapacağımız zaman hangi belgeleri temin etmeliyiz neler hazırlanmalı?

1- Trafik kaza tutanağı,

2- Görgü tespit tutanakları, ifade tutanakları varsa,

3- Mağdur aracın araç ruhsatı,

4- Kazadan sonra aracın çekilen fotoğrafları,

5- Mağdur araç sahibi olarak talep ettiğiniz rakam yani ne kadar talep ediyorsunuz.

Siz bu belgelerle sigortaya başvurduğunuz da sigorta talep ettiğiniz bedeli kendi muhasebesinden geçirdikten sonra  15 GÜN İÇERİSİN DE ÖDEMEKLE YÜKÜMLÜDÜR. Varsayalım ki sigorta bunu ödedi bir problem kalmaz ortada. Ama ödemez ise veya ödediler ama kısmi olarak ödeme yaptılar veya sizin belirlediğiniz tutardan daha düşük bir miktar ödediler ne yapılmalı?

 Bu durum da öncelikle birçok yol var ama sizin zorunlu olarak sigortaya başvuru yapmak zorundasınız. Sigortaya yazılı başvuru yapılmazsa eğer arabuluculuk, icra takibi, tahkim yoluna veya hukuki yola dava açmak gibi bir yola başvuramazsınız. Başvurursanız reddedilir.

Başvuru yaptınız sigortaya ve sigortadan istediğiniz sonucu alamadığınız takdir de diğer yollara başvuru yapabilirsiniz. Kısaca öncelik sigortaya başvuru olacak. Ve diğer yollara başvurmak için de 15  GÜNÜ SAYACAKSINIZ VE 15 GÜNÜ İÇERİSİN DE ÖDEME OLMADI VEYA EKSİK ÖDEME OLDU DİYE DİĞER YOLLARA BAŞVURMALISINIZ.

Benim önerim şu olabilir meslektaşlarıma sigortaya başvurun istediğiniz sonuç çıkmazsa ilk olarak daha az maliyetli, hızlı ve davalardan daha kısa sürmesi, ayrıca da tahkim de dosya uzman kişilere atanması ve uzman kişilerin bilirkişi incelemesi yapması hasebiyle SİGORTA TAHKİM KOMİSYONUNA BAŞVURMAYI ÖNEREBİLİRİM SİZLERE. 

Dava açmanızı gerektiren bir durum ortaya çıktı diyelim. Bu da maddi ticari anlaşmazlıklara girer bu yüzden ticaret mahkemesin de dava açmadan önce arabuluculuk şartı vardır. Bu çerçeve de diyelim siz zorunlu mali trafik sigortasına yazılı olarak başvurdunuz ve istediğiniz sonucu elde edemediniz. Bu durum da davadan önce zorunlu arabulucuya başvurmalısınız.

 

Peki başvuru yaparken nelere dikkat etmeliyiz hangi belgeleri sunmalıyız?

Elbette ilk başta sigortanın ret yazısını veya kısmi ödeme yaptılarsa kısmi ödeme yazısı ya da hiç cevap vermediklerini ve sizin sigortaya başvurduğunuzu yani o şartı yerinize getirdiğinizi gösterir belgeyi sunmalısınız.

Yukarı da saydığımız sigortaya başvururken verdiğimiz belgeleri de tekrardan vermenizi öneririm işte;

Araç ruhsatı,

Trafik kaza tutanağı,

Ekspertiz raporunu gibi diğer belgeleri de ibraz etmenizi öneririm.

 

Peki sigorta tahkim komisyonu dosyaları nasıl inceliyor nelere dikkat ediyorlar?

Komisyondaki raportörler tarafından incelenmeye başlanıyor. Ve bu ön incelemelerini 15 iş günü içerisin de tamamlamaları gerekiyor. Sonra bu dosyaların bağımsız sigorta hakemlerine iletilip iletilmeyeceğine karar veriyorlar. İncelemeler de bulunduktan sonra uygun gördükleri başvuruları bağımsız sigorta hakemlerine gönderiyorlar. Onlar da kendilerine iletilen bu başvuruları 4 ay içerisin de sonuçlandırmakla mükellef oluyorlar.

Başvuranlar da hangi aşama da olduklarını öğrenmek için komisyon tarafından kendilerine verilen şifre ile komisyonun internet sitesinden takip edebiliyorlar. Bunu şunun için söyledim ne elektronik tebligat ne kapınıza tebligat gelmeyecektir.  Tahkime düzenli giriş yaptığınız e- posta adresinizi verin oraya yollayacaklar tabi elektronik tebligatınızı da verin kararlar oraya gönderilir.

 

Sigorta tahkim komisyonunun vereceği kararlar kesin mi yoksa itiraz yolumuz var mı? 

Sigortacılık kanunu m.30/12’ ye göre ‘’ Beş bin Türk Lirasının altındaki uyuşmazlıklar hakkında verilen hakem kararları kesindir. Beş bin Türk Lirası ve kırk bin Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklar hakkındaki hakem kararlarına karşı ise kararın tebliğ edildiği tarihten 10 gün içerisin de itiraz hakem heyetine başvurabilirsiniz. Ve 40 bin Türk Lirasına kadar olan hakem heyeti veya itiraz hakem heyeti kararları da kesindir ve temyiz edilemez. Ama 40 bin TL’ nin üzerinde olursa temyize gidebilirsiniz.

Gördüğünüz gibi tahkime gitmek en mantıklısı en hızlısı bir kere maille iletişim sağlanıyor tatil olur pandemi olur fark etmez. Hem uzman kişilerce bakılıyor hem daha ekonomik olarak uygundur.