Hafta Tatili Ücretine Hak Kazanma Koşulları Nelerdir?

HAFTA TATİLİ ÜCRETİ ALACAĞI
4857 sayılı İş Kanunun 46’ncı
maddesine göre; “Bu Kanun kapsamına giren
işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş
günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz
en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir. Çalışılmayan hafta tatili
günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam
olarak ödenir.”
Görüldüğü
üzere hafta tatili özetle işverenin işçiyi haftanın 6 günü çalıştırması
neticesinde kalan bir günü tatil/dinlenme olarak işçiye sağlaması demektir. Bu
dinlendirilme kesintisiz 24 saat olmalıdır. Kural olarak ülkemizde hafta tatili
Pazar günü olarak belirlenmiştir. Ancak taraflar başka bir günü de hafta tatili
olarak belirleyebilir buna engel bir durum söz konusu değildir.
Öte yandan işçinin hafta tatili
gününde 10 dakika da olsa çalıştırılmış olması halinde işçi hafta tatili
ücretine hak kazanır. Çünkü kanun hükmünce hafta tatili kesintisiz 24 saatlik
bir süre olarak kullandırılmalıdır şeklinde düzenlenmiştir. Aynı zamanda hafta
tatili çalışması karşılığında serbest zaman olarak kullandırılamaz. Zamlı
ücreti ödenmesi gerekir.
Söz
gelimi işçi hafta tatilinde çalışmaksızın bir günlük çıplak ücrete hak kazanır.
Ancak işçi tatil gününde de çalıştırılmış ise bu sefer çalıştırılmaksızın elde
ettiği bir günlük ücretin %50 zamlısını alır. Örneğin işçinin günlüğü 100
TL’dir. Hafta tatilinde buna direk hak kazandı. Ama çalıştırılırsa 150 TL daha
verilir %50 zamlı fiyatı toplamda 250 TL almış olur.
Bununla beraber hafta tatili ücreti
alacağı hesaplanırken izinli ve raporlu olunan günlerin dışlanması gerekir.
Yanı sıra hafta tatili ücretinin asıl ücrete dahil olduğu yönündeki sözleşmeler
hükümsüzdür. Uygulama da işverenlerce sıklıkla yapılan hatalardan bir
tanesidir. Ancak Yargıtay net bir şekilde böyle sözleşme maddelerin hüküm ifade
etmeyeceğini bildirmektedir.
Hafta Tatilinde İspat
İspat yükü çalıştırıldığını iddia eden işçiye
yükletilmiştir. İşçi “işyeri kayıtlarına,
özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgelere, işyeri iç yazışmalarına ya
da tanık deliline başvurabilir.” Örneğin işveren Whatsapp grubuna Pazar
günü de mesai edeceğiz herkes gelecek diye mesaj atmışsa veyahut direk işçinin
mailine yollamıştır bu hafta Pazar günü çalışacak arkadaşların isim listesi
şeklinde mail gönderilmiş ise işte bu yazışmaları delil olarak
kullanabilirsiniz. Bunlar elinizde yoksa tanık deliline başvuracaksınız. Ancak
orada da şöyle bir durum var “hafta
tatili günlerindeki
çalışmalarının tanık beyanları ile ispatlanması halinde hakkaniyet indirimi
(takdiri indirim) yapılmalıdır. Ancak yazılı delil ile ispatlanmışsa hakkaniyet
indirimi yapılmayacaktır.” Tanıkla ispat ederseniz hakim
indirim yapar bu sebeple önceliğiniz yazılı delil olmalıdır.
Hafta
Tatili Hesaplamasında Esas Alınacak Ücret İle Faiz
Hafta tatili ücretinde çıplak ücret esas
alınacaktır. Yani yemek yol yardımı gibi işverenin işçiye sağladığı sosyal
yardımlar eklenmez. Uygulanacak faiz ise fiilen mevduata uygulanan en yüksek
faiz oranları uygulanmaktadır. Faiz başlangıcı ise işverenin temerrüde
düşürülme tarihidir. Bu da ya ihtarname ile ya da arabuluculuk anlaşmama son
tutanağı ile olur. İşçi vekili olarak talep etmeniz gerekir.
Hafta Tatili İle İlgili Yargıtay
Kararları
Genel tatil günleri ile çakışan hafta tatili
günlerinde sadece hafta tatili ücreti istenilebilir. (Y9HD. 2017/15912 E. 2020/5760 K.)
Hafta tatili ücreti günün de 7,5
saatten fazla çalışma yapılmış olsa dahi hesaplama 7,5 saatlik ücreti nazara
alınarak yapılmalıdır. (Y9HD. 2016/34665 E. 2020/19098 K.)
Hafta tatili çalışma süresinin 7,5 saatten az olsa
da her hafta tatili günü için günlük yevmiyenin 1,5 katı üzerinden hafta tatili
ücreti hesaplanmalıdır. (Y9HD.
2015/22507 E. 2018/19393 K.)
Hafta tatili günlerindeki çalışmalarının
tanık beyanları ile ispatlanması halinde hakkaniyet indirimi (takdiri indirim)
yapılmalıdır. (Y9HD. 2021/11746 E.
2021/16001 K.) yazılı delil ile ispatlanmışsa hakkaniyet indirimi
yapılmayacaktır.
Hastalık ve mazeret gibi nedenlerle hafta tatili
ücretinden hakkaniyet indirimi yapılmalıdır. (Y9HD. 2001/18965 E. 2002/4384 K.)
Üst düzey
yönetici fazla çalışma isteyemese de hafta tatili ücreti ve genel tatil ücreti
talep edebilecektir. (Y22HD. 2017/4304
E. 2017/6497 K.)
12 saat çalışma 24 saat dinlenme; 24 saat çalışma 24
saat dinlenme ve 24 saat çalışma 48 saat dinlenme gibi çalışma biçimlerinde 24
saat kesintisiz dinlenmeden bahsedildiğinden hafta tatili ücreti istemi talebi
reddedilmelidir. (Y9HD. 2021/9973 E.
2021/13695 K.)